Sayfalarımızda koleksiyonumuzda bulunan eski kitapların tanıtımına yer vererek, onları hem okurlarına yeniden kavuşturmayı, hem de yeni kuşakların ilk kez karşılaşacakları kitaplar göstermeyi amaçlamaktayız. Birilerimiz için eskiyi yad etme, eski dostlarla karşılaşma, birilerimiz için de “ilginç !” bulma deneyimi.
EKİN İTİ, HİKAYELER- İLHAN TARUS
“Kaynak Yayını” tarafından Ankara-Buket Matbaasında 1953 yılında basılan kitap, 11.8 x 16.4 cm boyutlarında, karton kapak ve 130 sayfadan oluşmaktadır.
Kaynak Yayını’nın ” Yeni Seri-6″ numaralı bu kitabın kapak deseni ” Mumcu” tarafından oluşturulmuş. Zamanının fiyatı ise 100 Kr. Olarak arka kapağa basılmış.
Kitap, İlhan TARUS’un kitaba adını da veren “Ekin İti” Hikâyesi başta olmak üzere toplam 17 hikâyesinden oluşmaktadır.
Hikâyelerinin sonunda o hikâyenin hangi yıl, hangi gazetede yayınlandığına dair parantez içi notlar da yer almaktadır. Bu notlardan hikâyelerinin tümünün 1950-1953 yılları arasında yazıldığı anlaşılmaktadır.
Kitabı hikayeler kadar ilginç kılan diğer husus ise İlhan TARUS’un kitabın ilk iki sayfasını “Hikayelerden önce” başlıklı yazısına yer ayırmasıdır. TARUS burada “vazifemiz, okuma-yazma kasırgası içinde bocalayan milletimize, iyi ve namuslu birer rehber olmaktan ibarettir.Beş bin aydının kendi aralarında, ileri medeniyet edebiyatına mahsus tekerlemeleri tekrarlamakla elde edecekleri hiçbir şey yoktur” demektedir.
Ekin İti ise 9 sayfalık bir hikâye olup, “Yerli Mensucat” fabrikasında, işçi, işveren, usta ve bunlar arasındaki didişmelere yer ver vermektedir.( HC Koleksiyonu, 0314091)
::::::::::::::::::
HASANGİLLER ( İki Hikaye)- TARIK DURSUN K.
( YAZARININ İLK KİTABI)
“Seçilmiş Hikayeler Dergisi Kitapları” tarafından Ankara-Arı Matbaasında 1955 yılında basılan kitap, 11.4 x 15.9 cm boyutlarında, karton kapak ve 136 sayfadan oluşmaktadır.
Seçilmiş Hikayeler Dergisi Kitapları’nın 20 numaralı bu kitabın kapak deseni ” Güngör KABAKÇIOĞLU” tarafından oluşturulmuş. Zamanının fiyatı ise 1.Lira olarak arka kapağa basılmış.
Kitabın iç sayfasında – Yılmaz Gruda’ya – denilerek kitap ithafında bulunulduğu görülmektedir.
Kitap, Tarık DURSUN K’nın kitaba adını da veren “Hasangiller” ile diğer hikayesi “Evlere Şenlik ” adlı toplam 2 hikâyesinden oluşmaktadır.
Hikâyelerinin sonunda o hikâyenin hangi yıl,yazıldığına dair parantez içi notlar da yer almaktadır. Bu notlardan hikâyelerinin 1953-1954 yılları arasında yazıldığı anlaşılmaktadır.
Kitabı hikayeler kadar ilginç kılan diğer husus ise Tarık DURSUN K’nın kitabın arka sayfasında kendi özgeçmişine yer vermesi ve metin içinde “İlk hikayem 1951 yılında yayınlandı. Oktay Akbal’ımsı, gözü yaşlı, sümüklü bir hikayeydi. Sonra sonra işi daha iyi kıvırmayı, üstesinden gelmeyi öğrendim. Bu ilk kitabımda bulunan Evlere Şenlik hikayem, Seçilmiş Hikayeler Dergisi’nin özel bir sayısı olarak çıktı. Şimdi Ankara’dayım. Evlendim. Memurum.” diyerek kendisiyle ilgili değişik bilgileri okurlarıyla paylaşmasıdır.”
Kısa roman veya uzun öykü olarak nitelenebilecek Hasangiller,72 sayfalık bir hikâye olup, kahramanların yalnızlığını ve içsel durumlarını inceleyen gelişmelere yer ver vermektedir.( HC Koleksiyonu, 0314092)
::::::::::::::::::::::::::::
ÖĞRETMEN GAFUR-SAMET AĞAOĞLU
“Varlık Yayınları” tarafından İstanbul -Yeni Matbaada 1953 yılında basılan kitap, 11.8 x 16.6 cm boyutlarında, karton kapak ve 104 sayfadan oluşmaktadır.
Varlık Yayınlarını,171 numaralı bu kitabın kapak deseni hakkında herhangi bir bilgi verilmemiştir. Zamanının fiyatı ise 100 Kr. olarak arka kapağa basılmış.
Kitap, Samet AĞAOĞLU’un kitaba adını da veren “Öğretmen Gafur” Hikâyesi başta olmak üzere toplam 7 hikâyesinden oluşmaktadır.
Hikâyelerinin sonunda o hikâyenin hangi yıl,nerede v.b yayınlandığına dair parantez içi notlar da yer almamaktadır.
Öğretmen Gafur ise11 sayfalık bir hikâye olup, ” genç bir öğretmenin toplumla olan sorunları karşısında ruhi yitirimlerini , sonradan da toplumdan kaçışını” anlatan olaylara yer ver vermektedir.( HC Koleksiyonu, 0314093)
::::::::::::::::::::::::::::::
SARIÇİZMELİ MEHMET AĞA (Fıkralar)-YUSUF ZİYA ORTAÇ
“Akbaba Mizah Yayınları” tarafından İstanbul Yeni Matbaada 1956 yılında basılan kitap, 11.7 x 16.3 cm boyutlarında, karton kapak ve 112 sayfadan oluşmaktadır.
Akbaba Mizah Yayınları’nın 13 numaralı bu kitabın kapak deseni ” Haşmet AKAL” tarafından oluşturulmuş. Zamanının fiyatı ise 1.Lira olarak son sayfa altına basılmış.
Kitabın son yaprağı ile arka kapak tümüyle yayınevinin yayınlanmış ve yayımlanacak diğer kitaplarının tanıtımına ayrılmış.
Kitap, Yusuf Ziya ORTAÇnın kitaba adını da veren “Sarıçizmeli Mehmet Ağa” başta olmak üzere toplam 66 fıkrasından oluşmaktadır.
Fıkralarının bir çoğunun sonunda o fıkranın hangi yıl,yazıldığına dair parantez içi notlar da yer almaktadır. Bu notlardan fıkralarının1952-1956 yılları arasında yazıldığı anlaşılmaktadır.
Fıkralarını yazarken günün siyasi gelişmelerinden fazlasıyla yararlandığı görülen Yusuf Ziya ORTAÇ’ın, bunun yanı sıra yaşadığı toplum içindeki insan analizlerine, kültür birikimlerine ve anılarına da sıklıkla yer verdiği görülmektedir. İlk fıkrası olan Sarıçizmeli Mehmet Ağa da da, bu isimle adlandırdığı Türk Köylüsünün portresini 2 sayfalık yazısıyla son derece güzel çizgilerle betimlemektedir. ( HC Koleksiyonu, 0314094)
::::::::::::::::::::::::::::
DERTLİ KAVAL-EFLATUN CEM GÜNEY
“Yeditepe Yayınları” tarafından İstanbul Ş.Ünal Yeni Matbaasında 1957 yılında basılan kitap, 12.0 x 16.6 cm boyutlarında, karton kapak ve 96 sayfadan oluşmaktadır.
Yeditepe Yayınları’nın 72 numaralı bu kitabın kapak deseni ” H. ARAD” tarafından oluşturulmuş. Yayınevinin logosu ön kapak ve iç kapakta olmak üzere 2 defa kullanılmıştır. Zamanının fiyatı ise 100. Kuruş olarak arka kapak altına basılmış.
Kitabın iç kapağında yazar Eflatun Cem GÜNEY’in adının yer aldığı bölümün hemen hizası ve altında oğlu Çetin Eflatun GÜNEY’in de ismine yer verilmiştir. Yine bu bölümde kitabın -ikinci baskı- olarak basıldığı ifade olunmaktadır.
Niyazi Ahmet BANOĞLU tarafından kaleme alınan “Kitabın Birinci Baskısının Önsözünden” başlıklı yazıda, eserin Eflatun Cem GÜNEY’in oğlu Çetin Eflatun GÜNEY ile birlikte Aşık Mesleki’den dinleyerek derlenen halk hikayelerinden oluştuğu belirtilir. Ancak yazının devamı kitabın önemini ve kıymetini bütün trajedisiyle ortaya koymaktadır.” Fakat, feleğin zalim işine bakın ki, bu eseri yazdıktan bir ay sonra, Çetin Eflatun’un yirmi bir yaşına kıydı. Cumhuriyetin onbeşinci yılında bu ifade kabiliyetiyle “Atatürk’ün şeref kitabı”na giren, lise öğrenimi boyunca her yıl sonunda Maarif vekilliğinin” iftihar kitabı” na geçen bu “insan çocuk” üniversitede felsefe yaparken bir ömrün felsefesini okuyup hatmetti.
Masallar bitti,hakikat yarıda kaldı, her şey bitti. Her şey yarıda kaldı. Babacığının da iki eli böğründe, muradı boynunda kaldı.Bu ölüm vurgunu babanın oğluna ağıtları da her gönlü yakan alevden damlalardır…Bugün, ” Dertli Kaval” masaliyle, o şimdi bir masal olan “İnsan çocuğa Ağıtlar”ı bir arada, kitap halinde sunuyoruz” demektedir.
Kitabın 37’inci sayfasından itibaren ” Kara yazı” ana başlığında Eflatun Cem GÜNEY’in oğlunun ardından yazdığı ağıtlara yer verilmiştir.
Kitabın son 3 yaprağı ise, zamanın farklı gazetelerinin yazarlarının kitap ile ilgili görüşlerine ayrılmıştır. Bu 12 yazar arasında Ercüment Ekrem Talu, Peyami Safa, Vedat Nedim Tör isimleri de bulunmaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0314095)
:::::::::::::::::::::::::::::
İNTERMEZZO (BOHEM HAYATI)- FİKRET ADİL
“Yeditepe Yayınları” tarafından İstanbul Yenilik Basımevinde 1955 yılında basılan kitap, 12.0 x 16.6 cm boyutlarında, karton kapak ve 96 sayfadan oluşmaktadır.
Yeditepe Yayınları’nın 45 numaralı bu kitabın kapak deseni ” A. ARAD” tarafından oluşturulmuş. Zamanının fiyatı ise 100 Kr. olarak arka kapağa basılmış.
Fikret ADİL bu kitabıyla İstanbul’a başka gözle bakmanın profilini vermektedir. Bir zamanlar İstanbul’da, sefih ve düşkün, ama kendine göre gustosu olan bir bohem hayatı yaşanıyordu. Bu hayatın aktörleri, ünleri ve eserleri günümüze dek gelen yazarlar, şairler, ressamlar, sinema sanatçıları ve dönemin ünlü gazetecileriydi. Bu zengin kadronun ‘yardımcı’ aktörleri ise, bu şehrin insan ve kültür mozaiğini renklendiren azınlıklar, Levantenler ve yabancılardı. Kaybolan bu hayatı yaşamış, anılarını paylaşmış ve de dile getirmiş ender kişilerden olan Fikret Adil İntermezzo’da,1930’lu yılların Pera’sındaki bu sıra dışı dünyayı ‘kurgulayarak’ anlamaktadır.
Eserin sonunda yer alan 1942 tarihinden, yazarın kitabını o yılda tamamladığını anlamaktayız. Çok fazla olmamakla birlikte yer alan dipnotlarla okuyucunun bilgi dağarcığına eklemelerde bulunulmaktadır.
Kitabın son 3 sayfası tümüyle yayınevinin yayınlanmış ve yayımlanacak diğer kitaplarının tanıtımına ayrılmıştır.( HC Koleksiyonu, 0314096)
:::::::::::::::::::::::::::::::::
BEŞ MEVSİM ( Behçet Kemal Çağlar, Ahmet Muhib Dıranas, Necib Fazıl Kısakürek, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Kutsi Tecer)-Zahir GÜVEMLİ
“Sanat Eserleri Serisi” tarafından İstanbul Yeni Matbaada 1957 yılında basılan kitap, 11.6 x 16.4 cm boyutlarında, karton kapak ve 96 sayfadan oluşmaktadır.
Sanat Eserleri Serisi’nin 4 numaralı bu kitabın kapak deseni ” M.ÇETİN” tarafından oluşturulmuş. Zamanının fiyatı ise 1.Lira olarak arka kapağa basılmış.
Bu kitabın seçkisini oluşturanın ” Beş Mevsim” başlıklı ilk sayfadaki önsözün altındaki isminden anladığımız Zahir GÜVEMLİ, yazısında; “edebiyatımızın bu beş ismi, muayyen bir devri ve belli bir şiir anlayışını temsi eder. Bu “belli şiir anlayışı” köklerini Tevfik Fikret’ten ziyade Fransız Şiirinde bulur” demektedir.Diğer şairler için de birer cümlelik sözler etmekle birlikte, Tanpınar için söyledikleri daha net ve keskin ifadeler taşımaktadır. ” Tanpınar, bütün muhtevası, kelime dizisi, ritmi, motifleri ve şiirliğiyle tam bir Türk sanatçısıdır”
Şairler için ayrılan bölümlere onların kısa birer özgeçmişlerini ve M. ÇETİN tarafından çizilmiş birer yüz egzislerini içeren sayfalarla başlayan GÜVEMLİ, devam sayfalarında ise şairlerin en bilindik şiirlerini yerleştirmiştir. İstisnası ise, toplam 66 şiirin yer aldığı bu kitapta, kitabın da ilk şiirleri olan Ahmet Kutsi Tecer’in beş şiirinin ilk defa yayınlanıyor olmasıdır. Bu bilgiler, şiirlerin altına ( ilk defa bu kitapta yayınlanıyor) ibaresiyle belirtilmiştir. İşte onların birinden kısa dörtlük. ( Kış Düşüncesi: Geçti yaz günlerinin güzelliği,/Açık pencereler, damlar, bahçeler…/Her şey ne sıcaktı, her şey ne iyi,/Hatta o karanlık, aysız geceler.)
Kitabın arka kapağı tümüyle bu kitabın tanıtımına ayrılmış bulunmaktadır.( HC Koleksiyonu, 0316091)
:::::::::::::::::::::::::::::::::::::
TÜNELDEN İLK ÇIKIŞ-HÜSEYİN RAHMİ
“Hilmi Kitaphanesi” tarafından İstanbul Şirketi Mürettibiye Basımevinde 1945 yılında basılan kitap, 12.3 x 18.2 cm boyutlarında, kağıt kapak ve 92 sayfadan oluşmaktadır.
Hikâyenin sonundaki tanıtım sayfasındaki bilgilerden anlaşıldığı üzere, Hilmi Kitaphanesinin “hikaye ve roman külliyatı” içinde 7.kitabı olan bu kitabın kapak deseni zamanının güzel ve göz alıcı bir çalışması olmasına rağmen desen çalışmasını kime ait olduğu belirtilmemiştir. Zamanının fiyatı ise 50 kuruş. Olarak arka kapağa basılmış.
Kitap, ilk sayfasında yer alan sıralamaya rağmen 6 ayrı hikâyeden oluşmaktadır. Oysa bu sıralamada ilk dört hikâyenin adı verilmiş olmasına rağmen son iki hikayeden bahsedilmemiştir. Yukarıda belirttiğimiz sonlardaki tanıtım sayfalarında ise bu kez doğru bir sıralama yapılmıştır.
Yine bu sayfada Kitabın kapağında “Hüseyin Rahmi” olarak kullanılmış yazar adı burada “Hüseyin Rahmi Gürpınar” olarak düzeltilmiştir. Keza yine bu sayfada “Basan ve yayan: İbrahim Hilmi” ibarelerine yer de verilmiş olup, “ikinci basılış” ibaresi konularak da kitabın ilk baskısı olan 1934 tarihine göndermelerde bulunulmuştur.
Kitabın arka kapağı ” Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın basılmış hikâye ve romanları”na ayrılarak burada yazarın 15 ayrı kitabının adına ve kitapların satış fiyatına yer verilmiştir. ( HC Koleksiyonu, 0316092)
:::::::::::::::::::::::::::::::
SİHAMBA (Zenci Hikaye ve Şiirinden Seçmeler)- Suat TAŞER
“Dost Yayınları” tarafından Ankara Mars Matbaasında 1957 yılında basılan kitap, 11.5 x 16.9 cm boyutlarında, karton kapak ve 96 sayfadan oluşmaktadır.
“Ayda bir çıkar” ibaresine sahip Dost Yayınları’nın 3 numaralı bu kitabın kapak deseni ” Haşmet AKAL” tarafından oluşturulmuş. Zamanının fiyatı ise 1. Lira olarak arka kapağa basılmış.
Sahipliğini Salim Şengil, Yazı İşlerini ise Vüs’at O. Bener’in yaptığı bu yayının seçkisini ise Suat TAŞER’in oluşturduğu, kitabın iç kapak bilgilerinden anlaşılmaktadır. Kitap üzerinde Suat TAŞER ismi bulunmamaktadır. Keza kitap ile ilgili bilgilere de arka kapaktaki bilgilerden ulaşabilmekteyiz.” Yalnız Amerikan değil, dünya edebiyatında da seçkin bir yeri ve lezzeti olan zenci şiirleri ile hikâyelerinden bir seçme meydana getirildiği” ifade olunarak, ” ileride daha da genişletmeyi düşündüğümüz bu kitapta şiir ve hikâyelerini okuyacağınız sanatçıların çoğu okuyucularımızın karşısına yeni imzalar olarak çıkacaktır” denilmektedir.
Kitapta yazarları farklı 3 hikâyeye, 5 farklı şaire ait 10 şiire ayrıca da 7 adet zenci ezgisi ya da zenci halk türkülerine yer verildiği görülmektedir.
Kitabın kapağında yer verilen logodan “Seçilmiş Hikâyeler Dergisi Kitapları” yayını olduğu anlaşılan Dost Yayınları’nın basılmış ve basılacak eserlerine hikayenin bitimindeki ilk yaprak ayrılmış, devam eden sayfa ise adı geçen yayınevinin yayınlanmış kitapları için kullanılmıştır.( HC Koleksiyonu, 0316093)
::::::::::::::::::::::::::::::::::::
EGENİN DİBİ-HALİKARNAS BALIKÇISI
“Yeditepe Yayınları” tarafından İstanbul Tan Basımevinde 1952 yılında basılan kitap, 12.0 x 17.3 cm boyutlarında, karton kapak ve 80 sayfadan oluşmaktadır.
Yeditepe Yayınları’nın 5 numaralı bu kitabın kapak deseni ve ayrıca her birine bir sayfa ayrılmış iç sayfa siyah beyaz resimler kitabın müellifi tarafından yapılmıştır. Bu bilgi içkapakta özellikle belirtilmiş bulunmaktadır. Ancak kapak baskısının, Oya Basımevinde yapıldığına dair bir açıklama arka kapak dibine düşülmüştür. Yayınevinin logosu ön kapak, iç kapak ve arka kapakta olmak üzere 3 defa kullanılmıştır. Keza zamanının fiyatı ise 100. Kuruş olarak arka kapak altına basılmış.
Kitap, Halikarnas Balıkçısı’nın 12 ayrı hikâyesinden oluşmaktadır. Alışılmışın dışında kitaba adını veren hikaye ise son hikaye olup, “batık ve sünger çıkarmada ustalaşmış denizcilerin hayatını, uzak kaldıkları eşlerine özlemlerini anlatmanın yanı sıra, iki aydır mektubu da gelmeyen Aliş’in bir gemi batığında arama yaparken, gönül kaçamağı yaptığı anlaşılan eşinin cesediyle sualtında karşılaşması ve yaşadığı trajedi” anlatılır.
Kitabın içine öykülerin anlatımlarıyla sınırlandırılmış ve müellifi tarafından yapılmış resimler de görsel bir nitelik katmaktadır. Her biri özenli ve çok çalışmayı isteyen resimler olduğu kanaati vermektedir.
Hikâyelerin bitiminin ardındaki ilk sayfaya ” içindekiler” sayfası yapılarak hikaye adları ve sayfa numaraları sıralanmıştır. Kitabın son sayfası Halikarnas Balıkçısı’nın diğer kitaplarının tanıtımına, arka kapak ise Yeditepe Yayınları’nın diğer yayınlarının tanıtımına ayrılmış bulunmaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0316094)
::::::::::::::::::::::::::::::::::
OKUMAYAN PİŞMAN OLUR-ZEKİ GÜLEN
İstanbul Tecelli Matbaası tarafından baskısı Aydınlık Basımevine 1943 yılında yaptırılan kitap, 13.5 x 19.4 cm boyutlarında, karton kapak ve 48 sayfadan oluşmaktadır.
Kitabın kapağındaki düzenleme sahibi belirtilmemiştir.Ancak bu düzenlemede müellifin adının altında, kitabın adı yer almakta, hemen altında ” 4.üncü basılış 15 inci bin” ibareleri daha altta da Tecelli Matbaası-İstanbul,1943 yazısı bulunmaktadır. Kitabın fiyatı ise alışılmışın dışında ön kapak alt köşede ve belirgin büyüklükteki hurufatla ve 25 Kuruş olarak yazılı bulunmaktadır.
İç kapak dizaynı da ön kapak muhteviyatıyla daha sade bir şekilde yapılmış bulunmaktadır. Devam eden sayfada ise kitabın müellifli olan Zeki GÜLEN’in vesikalık fotoğrafı yer almaktadır. Önsöz sayfası Dr. Mehmet Öz Yıldırım’a ayrılmış ve yalnızca bir paragraftan oluşan bu yazıda okuyuculara teşekkür edilmektedir. Diğer sayfa ise “Sayın okuyucularım”,başlıklı yazısıyla eserin müellifine ayrılmış ve yine bir paragraflık bu yazıda da okuyuculara teşekkür edilerek eser sahibin yazışma adresi belirtilmektedir.
“Okumayan Pişman olur” başlıklı ilk yazıdaki ” semayla arzın arasına biz neden serpildik?” cümlesiyle başlayan anlatım, sayfanın sonundaki ” insan ümidine okumak, öğrenmekle kavuşur. Bu çarkın üzerinde okumayan, öğrenmeyen pişman olur” cümlesiyle devam eder.Değişik konulardaki düşünce ve hislerini anlatmak için bir deneme, fıkra türündeki yazılardan oluşan kitapta toplam 11 konu başlığı yer almaktadır. Yazıların ikisinin altında yer alan notlardan bu yazıların 1936 yılında Adana’daki farklı gazetelerde önceden yayınlandığını da öğrenmekteyiz.
“Kıymetli yazıcılarımız” başlıklı yazıda ise, “edebiyat alemimizde büyük üstatlarımızı teessürle gaybederken o boşlukları dolduran ve dolduracak olan kıymetli muharrir, şair ve yazıcılarımızı okuyucularıma tanıtmayı bir vazife biliyorum” denilerek tam 40 isim sayılmaktadır. Bu sayılan isimlerin bir çoğunu bugün hatırlamanın da çok güç olduğunu belirtmemiz gerekmektedir.
Yazıların bitiminden sonraki sayfa ” İçindekiler” sayfası olarak ayrılmış ve burada yalnızca başlıkları verilerek, sayfa sıralamasına ihtiyaç duyulmamıştır. Devamında da arka kapak dâhil başkaca bir düzenlemeye ve bilgiye yer verilmemiştir. ( HC Koleksiyonu, 0317091)
::::::::::::::::::::::::::::::::::::
YAHYA KEMAL’İN FİKİR VE ŞİİR DÜNYASI- ADİLE AYDA
“Hisar Yayınları” tarafından Ankara- Şark Matbaasında 1978 yılında basılan kitap, 13.7 x 18.8 cm boyutlarında, karton kapak ve 220 sayfadan oluşmaktadır.
Hisar Yayınları’nın 29 numaralı bu kitabın kapak deseni hakkında bir bilgi bulunmamakla birlikte kapak baskısının da 1979 yılında Ankara- Ayyıldız Matbaasında yaptırıldığı anlaşılmaktadır. Zamanının fiyatı ise 45 TL olarak arka kapağa basılmış.
İç kapaktan önce Yahya Kemal’in fotoğraflarına ayrılan iki sayfanın ardından, ön kapak dizaynı taşıyan iç kapak yer almaktadır. Toplam 4 sayfa tutan Önsöz yazısında, müellif Adile AYDA, ” Bu küçük kitabın amacı, adından da anlaşılacağı gibi, bir yandan Yahya Kemal’in sanat ve şiirle ilgili fikirlerini tanıtmak, bir yandan da, şairin yaratıcılığında birinci derecede etken olan şuuraltı dünyasını ve dolayısıyla şiir dünyasını aydınlatmağa çalışmaktır” demektedir.
Şairin kendisiyle daha önceleri yaptığı mülakatı referans alarak bu kitabı belgesel tarzda hazırladığını ifade eden Adile AYDA, “Bu kitap bir el kitabı değildir. Yahya Kemal’i hiç bilmeyenlere değil, bilakis bilenlere ve onu daha çok bilmek isteyenlere, yani şairi sevenlere veya araştırma konusu yapmak isteyenlere hitap etmektedir” diyerek görevini anlatmaktadır.
Şairin 6 bölümde incelenip belge ve fotoğraflarla okurlara tanıtılmaya çalışıldığı kitabın sonuna içindekiler sayfası konularak sayfalarına göre sıralandırılması da yapılmıştır. Devam eden sayfa Adile AYDA’nın yayınlanmış diğer eserleri için, bir sonraki sayfa ise Hisar Yayınlarının o tarihe kadar yayınladığı tüm kitapların sıralanması için ayrılmış.
Arka kapak ise vesikalık fotoğrafıyla birlikte yazar Adile AYDA’nın biyografisi için ayrılmıştır. ( HC Koleksiyonu, 0317092)
:::::::::::::::::::::::::::
HUSUSİ MEKTUPLARINA GÖRE
NAMIK KEMAL VE ABDÜLHAK HAMİD-FEVZİYE ABDULLAH TANSEL
“Güneş Matbaası” tarafından 1949 yılında basılan kitap, 12.7 x 17.7 cm boyutlarında, karton kapak ve 172 sayfadan oluşmaktadır.
Kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 2 Lira olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapak dizaynının aynısı olan İç kapak arkasında “ Bu kitap ilk defa olarak 1949 yılı Eylül’ünde Ankara’da Güneş Matbaasında basılmıştır” ibaresi yer almaktadır. Devam eden 3 sayfa, İçindekiler Bölümüne ayrılmış ve sayfa sıralanması da yapılmıştır.
Kimin tarafından yazıldığı belirtilmeyen, bitiminde yalnızca “30.VI. 1949” tarihi bulunan iki sayfalık Önsöz’de “ Yaşadıkları devrin baskısı, şahsiyet sahibi kimseleri ezme siyaseti yüzünden İstanbul’dan uzaklaştırılmış Tanzimat Edebiyatı’nın başlıca simalarından Namık Kemal ile Abdülhak Hamid’in kendi aralarındaki mektuplaşmalarının serüveninin anlatılacağı ve yazdıkları dile getirileceği” belirtilmektedir. Yazar, şimdiye değin bu iki şair hakkında yazılanların kısmen yanlış şeyler olduğunu ileri sürerek, “esasen bu kitabı yazmamızın başlıca sebebi de bu yüzden duyduğumuz haklı üzüntüdür” demektedir.
Bu güne kadar hemen hiç faydalanılmamış vesikalara ve kendi eserlerine dayanılarak hazırlanan bu kitap 2 bölüm altında oluşturulmuştur. I. Bölümde “Kemal ile Hamid’in dostlukları”, II. Bölümde ise “karşılıklı tesirleri” üzerinde durulmuştur.
Önsöz’ün ardındaki 2 sayfa, Namık Kemal ile Abdülhak Hamid’in birer resimlerine ayrılmıştır. Eserin sonuna ise 4 sayfa tutan kitapta bahsi geçen şahıs ve eser adlarını gösterir “indeks” sayfaları konulmuştur.
Fevziye Abdullah TANSEL bu çalışmasında çok sayıda dip not kullanarak, yararlandığı kaynak kişi ve eserleri belirtmiş, bazen de kelime karşılıkları vererek okuyucunun kolay okumasını sağlamaya çalışmıştır.( HC Koleksiyonu, 0318091)
::::::::::::::::::::::::::::::::::::
DEVŞİRMELER’LE SIĞINTILAR’DAN VE
MÜTEGALLİBE’DEN NELER ÇEKTİK?- CEMAL BARDAKÇI( Eski Konya Valisi)
“Bolu Vilayet Matbaası” tarafından 1942 yılında basılan kitap, 11.2 x 14.6 cm boyutlarında, karton kapak ve 224 sayfadan oluşmaktadır.
Kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 135 Kuruş olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapak dizaynının aynısı olan İç kapaktan sonraki sayfa “Biz Türküz, Türkçüyüz ve daima Türkçü kalacağız” vecizesine ve bu sözün altında da “ Başvekil, Şükrü Saraçoğlu” adına ayrılmış bulunmaktadır.
Müellif Cemal BARDAKÇI, 3 sayfalık Önsöz’ünde “ bir milletin fertlerini harekete getiren hakiki sebep ve amilleri, onların müşterek temayüllerini anlamak öğrenmek pek zordur” diyerek, yazısını “ Osmanlı İmparatorluğu da, Türkü anlamayan, tanımayan devşirmelerin, sığıntıların uzun yüz yıllar süren tahakküm ve tegallüpleri yüzünden parçalanmış, yıkılıp gitmiş, büyük ve necip milletimizin başına sağnak halinde felaketler yağmıştır”diye sürdürmektedir.
Kitap 4 Kısım altında oluşturulmuş, her kısım da farklı fıkraların ve hikayelerin anlatıldığı bölümler altında sıralanmıştır. Örneğin; 4.Kısım altında toplam 23 bölüm bulunmaktadır ki, bu bölümün başlığı “ Dâhiliye Vekiline Yazdığım Mektup” başlığını taşımaktadır. Mektubun son satırının ardından “ Bu mektubun tarihinden tam iki yıl sonra Birinci Umumi Müfettişlik Teşkilatı kuruldu” cümlesiyle de kitap son bulmaktadır. Cemal BARDAKÇI bu eserinde yalnızca 2 adet dip not kullanma ihtiyacında bulunmuştur. ( HC Koleksiyonu, 0318092)
:::::::::::::::::::::::
MEHMET AKİF’İN HAYATI
VE TEFEKKÜR CEPHESİ- DR. FEHMİ CUMALIOĞLU
“Hilal Yayınları” tarafından Ankara-Ayyıldız Matbaasında 1959 yılında basılan kitap, 12.5 x 17.2 cm boyutlarında, kağıt kapak ve 24 sayfadan oluşmaktadır.
Hilal Yayınları’nın “ Edebiyat Serisi-3” numaralı bu kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 50 Kuruş olarak arka kapağa basılmış.
İç kapağı bulunmayan kitabın ilk sayfası “ Hilal” rumuzuyla bir yazıya ayrılmış. Burada; “27.12. 958 günü Büyük İslam Şairi İstiklal bülbülü Mehmet Akif’in 22. Ölüm yıldönümü münasebetiyle yurdun her tarafında anma törenleri tertib edildi. Bu törenlerden en muhteşemi Samsun Kültür Derneği tarafından Halk Eğitim Salonunda yapıldı” denmektedir. Devamında da “ Toplantıda Dr. Fehmi Cumalıoğlu,- M. Akif’in Hayat ve Tefekkür cephesini belirten çok güzel bir konuşma yapmıştır. Bu konuşmanın, kıymetine binaen, küçük bir kitap halinde neşrini yayınevimiz bir vazife addetmiştir.”denilmektedir.
Kitabın sonunda tebliğ tarihi olan 27.12.958 tarihine ve yazarın adıyla bir kez daha karşılaşırken “Dr .Fehmi CUMALIOĞLU, Dahiliye Mütehassısı” ibarelerine yer verilmiştir.
Arka kapak içi ise, Hilal Yayınlarının “yeni çıkan kitapları”nın tanıtımı için ayrılmış bulunmaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0318093)
:::::::::::::::::::::::::::::::::
BİR TARAFSIZIN KİTABI BAŞVEKİL- NAZIM BERKSAN
“İsmail Akgün Matbaası- İstanbul” tarafından 1957 yılında basılan kitap, 13.8 x 20.1 cm boyutlarında, karton kapak ve 384 sayfadan oluşmaktadır.
Kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 10 Lira olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapak tasarımının aynısı olan İç kapaktan sonraki sayfa “ Başvekil Adnan Menderes ve yarının başvekillerine ithaf ediyorum. Derin saygılarile. 10-10-1957, Müellif Nazım Berksan” yazılarına ayrılmış.
Devam eden 5 sayfa ise “içindekiler” sayfası olarak tanzim edilip, sayfa sıralaması da yapılmıştır. Peşi sıra devam eden sayfaya ise, “Müellif Kimdir?” başlığı atılarak “Tabi” tarafından yazarın biyografisine yer verilmiş bulunmaktadır. “Müellifin kitap hakkında birkaç notu” başlığı taşıyan ve 3 sayfa devam eden yazıda Nazım BERKSAN, “ Başvekil adındaki bu kitap, esas itibariyle 827 sahifeden ibaret bir cilddir. 19 Mayıs 1958 de Türkçe, İngilizce ve Fansızca neşredilmek üzere hazırlıklar yapılmıştı. Seçimlerin öne alınması üzerine, ayrıca küçük bir hülasa halinde neşretmeyi düşündüm. Esas büyük kitap kısmet olursa yine neşredilecektir” demektedir.
Bu kısmın ardından” Başlamadan Önce” başlığıyla özel bir kapak sayfası da ayrılarak toplam 27 sayfalık bir yazı bölümü ayrılmıştır ki, adından da anlaşılacağı üzere daha esere başlanmadan bu sayfalarda yazar Nazım BERKSAN, 1950 ve 1957 yıllarına ait anılarını dile getirmektedir.
Kitap 4 bölüm altında oluşturulmuştur.1. Bölümde; Cumhuriyet Devrinde Başvekil olan politikacılarımız ve onların icraatları, 2. Bölümde; Tarafsız vatandaşların Başvekillerden isteklerini, 3. Bölüm; Tarafsızların, siyasi partilerimiz hakkındaki düşüncelerini, 4. Bölüm ise; Tarafsızların, basın ailemiz hakkındaki kanaat ve fikirlerini izah etmektedir.
Kitap altında müellifinin adını taşıyan toplam 7 sayfalık “Sonsöz” yazısıyla son bulmaktadır. Kitap sırtında eser adı, yazar adı ve baskı yılına yer verilmiştir. ( HC Koleksiyonu, 0318094)
::::::::::::::::::::::::::::
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ÖĞRENCİ REHBERİ (1960-1961)
“Becid Basımevi-İstanbul” tarafından 1960 yılında basılan kitap, 13.5 x 19.5 cm boyutlarında, karton kapak ve 236 sayfadan oluşmaktadır.
Kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 250 Kuruş olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapak tasarımından farklı olarak hazırlanan İç kapakta Üniversite’nin amblemi de siyah-beyaz olarak kullanılmış. Devam eden 4 sayfa, İçindekiler Bölümüne ayrılmış ve sayfa sıralanması da yapılmıştır.
Başkaca bir tanıtım yazısına yer verilmeden, rektör, üniversite senatosu, üniversite yönetim kurulu ve merkez teşkilatı yönetici listelerinin verildiği peş peşe 3 sayfanın ardından üniversite tarihi bilgilerine ve genel kapsamda öğrenci bilgilendirmeye yönelik mevzuata yer verilmiştir.
Bu sıralama Üniversitenin bütün fakülteleri için de esas alınarak, önce Fakülte tarihi bilgileri ardından da Öğrencinin bilgilendirilmesine yönelik mevzuat, kural ve kolaylıklar sıralanmıştır.
Özünde Üniversite/ Fakülte hakkında bilgi almak, tanımak amacıyla hazırlanmış olduğu anlaşılan kitap, doktora çalışmaları, kütüphane kullanımı mükafat ve burslardan yararlanma yolları, öğretim üyelerinin alfabetik listesi ve adreslerini içeren listeler ile de son bulmaktadır.
Kitabın içinde yer alan ve her biri tam sayfa boyutunda kullanılan 19 adet siyah-beyaz fotoğraf zamanın İstanbul Üniversitesi’nin çok özel görüntülerini içermektedir.
Kitabın sırtında eser adına ve ( 1960-1961) tarihlerine yer verilmiştir.( HC Koleksiyonu, 0318095)
::::::::::::::::::::::::::::::::
KENDİ VESİKALARINA GÖRE
MASONLUK NEDİR?-CEVAT RIFAT ATİLHAN
“Doğan Güneş Yayınları” tarafından İstanbul Çınar Matbaasında 1964 yılında basılan kitap, 12.0 x 16.6 cm boyutlarında, karton kapak ve 80 sayfadan oluşmaktadır.
Doğan Güneş Yayınları’nın 18 Numaralı yayını olan kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 250 Kuruş olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapak tasarımından farklı olarak hazırlanan İç kapakta Kitabın ( İlaveli 3. baskı) olduğu belirtilirken bu kez Yazarın adı ( RİFAT) olarak yazılmıştır.
Doğan Güneş Yayınevi imzasıyla oluşturulan “Eser için” başlıklı önsözde “ yayınevimizin sunduğu bu eser, masonluğa dair en çok selahiyetli bir müellifin en öz kitabıdır. Masonluğu tanırken bütün acabalardan kurtulmuş olacaksınız. Çünkü geniş şekilde kendi vesikalarına dayanılmış. Adeta vesikalar konuşturulmuştur” denmektedir
Çok sayıda kitap ve söz alıntısı kullanılarak ve aynı miktarda ara başlıklar verilerek devam eden Kitapta “ İçindekiler” bölümü ve “Yararlanılan Kaynaklar” listesi bulunmamaktadır. Ancak yazarın sık başvurduğu dipnotlarda da kaynak bilgilerinden çok kişisel görüşlerinin yer aldığı görülmektedir. Kitabın son 12 sayfası, “ Son söz!” başlığı altında değerlendirilmiştir.
Kitabın arka kapağı yayınevinden kitap istemeye hizmet edecek adreslerin yer aldığı bir duyuruya ayrılmıştır.( HC Koleksiyonu, 0320091)
::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::
ESKİ ŞİİRİMİZİN USTALARI- REFİK AHMET SEVENGİL
“Atlas Kitabevi” tarafından İstanbul Tan Gazetesi ve Matbaasında 1964 yılında basılan kitap, 14.0 x 20.0 cm boyutlarında, karton kapak ve 400 sayfadan oluşmaktadır.
Kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 12.50 Lira. olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapaktan sonra peşpeşe 2 iç kapak yapılmış olup ilkinde yalnızca, “Eski şiirimizin ustaları” yazısı, diğerinde ise, yazar adı, kitap adı, yayınevinin amblemi ve adresine yer verilirken bu kez ana kapaktan farklı olarak “ radyo konuşmaları” yazısına, kitap adının hemen altına yazıldığına şahit olmaktayız.
Nitekim, belirtilmemekle beraber yazar tarafından kaleme alındığı anlaşılan ”Önsöz” de” Edebiyat tarihimizin geçmişle ilgili yapraklarını yenilere sunmak, açıklamak için 1963-1964 yıllarında İstanbul Radyosunda bir süre (Eski Şiirimizin Ustaları) adı altında konuşmalar yayınladım ;bu kitapta o konuşmalar bir araya getirildi” denilerek bu konuya yeterince açıklama getirilmektedir.
Radyo Konuşma metinleri şeklinde hazırlanmış ve toplam 115 ünlü Türk şairinin hayat hikayeleriyle, seçme şiirlerine yer verilmiş kitapta” Şairler indeks”ine de yer verilerek sayfa sıralanması yapılmıştır.
İç kapağın arka sayfası yazarın daha önce yayınlanmış eserlerine, arka kapak ise kitabın tanıtımına ayrılmış olup,kitap sırtına da eser ve yazar adı yazılmış bulunmaktadır.( HC Koleksiyonu, 0320092)
::::::::::::::::::::::::::::
TİYATRO BİLGİSİ- SELİM NÜZHET GERÇEK
“Türkiye Yayınevi” tarafından Ahmet sait Matbaasında 1944 yılında basılan kitap, 11.7 x 16.7 cm boyutlarında, karton kapak ve 144 sayfadan oluşmaktadır.
Türkiye Yayınevi’nin “ Sahne Yayını” içinde yer alan ancak numaralandırılmamış olan bu kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına ait bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 100 Kuruş olarak arka kapak altına basılmış.
Ön kapaktan sonra peş peşe 2 iç kapak yapılmış olup ilkinde yalnızca, “tiyatro bilgisi” yazısı, diğerinde ise, yazar adı, kitap adı, yayınevinin amblemi ve adresine ve baskı tarihine yer verilmiş. Bu sayfanın karşısına düşen ve ilk iç kapak arkası olan sayfa, “müellifin diğer eserleri “ için ayrılmış bulunmaktadır.
Selim Nüzhet GERÇEK, kitabına” Türk harfleriyle tiyatroya dair pek az neşriyat yapıldığını, M.Kemal’in (Tiyatro) adlı küçük risalesi müstesna, tiyatro ve nazariyatına dair toplu malumat veren hiçbir kitap basılmadığından” bahsederek başlamakta ve kitabın son 8 sayfasını oluşturan “netice bölümünde ise,” ziyanın neresinden dönülse kardır demeli ve Halkevleri sahnelerini Moliere’nin eserleriyle süslemeli, Halkevleri repertuvarına muhtaç olduğu canlılığı vermeliyiz” demektedir.
Kitabın sonu, İçindekiler sayfasına ayrılmış ve sayfa sıralanması da yapılmıştır. yaprağı ile arka kapak tümüyle yayınevinin yayınlanmış ve yayımlanacak diğer kitaplarının tanıtımına ayrılmış.
Kitabın arka kapağı ise bütünüyle “Sahne Yayını” tanıtımına ayrılmış olup burada şöyle denmektedir. ” Türkiye Yayınevi türlü serileri arasında sahne yayınına da yer vermektedir. Bu yayın biri tiyatro nazariyatı, diğeri tatbiki mahiyette örnekler olarak iki neviden teşekkül ediyor. Verdiğimiz örnekler telif eserler, karagöz gibi milli ve anonim mahsuller, mekteplerde temsil edilebilecek kısa piyeslerden ibarettir.” Ardından da basılmış ve basılacak kitapların isimleri ve fiyatları yer almaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0320093)
::::::::::::::::::::::::::::::::::
49 SAAT GRAF ZEPPELİN İLE HAVADA (YUNUS NADİ BEYİN İNTİBALARI)
İstanbul Cumhuriyet matbaası tarafından 1930 yılında basılan kitap, 16.6 x 24.4 cm boyutlarında, karton kapak ve 102 sayfadır.
Kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına ait bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 1 lira olarak arka kapak altına basılmış.
Ön kapaktan sonraki iç kapakta, kullanılmamış olan yazar adı “YUNUS NADİ” olarak yazılmış, bu kez de eser adı “ kırk dokuz saat zeplin ile havada” şekline dönüştürülmüş. Matbaa adına ve tarihe de bu sayfada yer verilmiş bulunmaktadır. Diğer sayfa bütünüyle Yunus Nadi’nin zeplin ile uçuşuna ait temsili resme ayrılmıştır. Arka sayfa da ise bir havacılık amblemi üzerinde temsili çalışmalar yapılmış bir çalışma örneği bulunmaktadır. Devam eden sayfa da, Yunus Nadi’nin resmi yanında bir ithaf yazısı yer almaktadır.” Karalarının ve denizlerinin olduğu gibi göklerinin hudutlarını da korumak için anlayışlı fedakârlıklarının en ilerisi güle oynaya ihtiyar etmekte olan büyük Türk milletine ithaf olunmuştur.”
Yunus Nadi “ Başlangıç” adını taşıyan 2 sayfalık yazısında zeplin ile olan alakasını dile getirerek “ Hava vesaiti hakkında gördüklerimi ve duyduklarımı ufak risalelerle toplamak hevesinden kendimi alamamakta bulunuyorum. Bu hevesin tatminine mukaddeme olarak Graf Zeplin ile seyahatimin (Cumhuriyet) te intişar eden notlarını bu kitapta bir araya topluyorum” diyerek kitabın ana hatlarını çizmektedir.
Kitap 6 Ekim 1929 yılında başlayıp, 1 Kasım 1929 yılına kadar süren Almanya’daki günlük yazılarından oluşmaktadır. Ancak son 27 sayfası ise “lahika” (tayyareciliğe ait müteferrik yazılar) başlığında ayrılarak değişik yazar ve bilim adamlarının görüşlerine yer vermektedir. Yunus Nadi son sayfadaki “ Hülasa” başlıklı yazısın da ise,” ilme müştak ve fenne meclup gençliği bu kadar takdirkar ve bu kadar heyecanlı olan bir milletin daima şeref semalarında pervaz edeceğine şüphe yoktur” demektedir.
Kitabın arka kapağı ise bütünüyle “Cumhuriyet Gazete ve Matbaası”nın tanıtımına ayrılmış bulunmaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0320094)