İsmayıl müəllimin keçənilki – 366 yarpaqlı təqvimi
və yaxud sonu bilinməyən və görünməyən həyat
Azərbaycan Respublikasında öz peşə və sənətinin ustaları ölkə Prezidenti tərəfindən fəxri adla təltif olunur.Bu adı almaq hamıya nəsib olmur.18 mart 2000-ci il ildə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin imzaladığı FƏRMANLA mən də bu xöşbəxtliyə qovuşmuşam.
Kafedramızın ən yaxın dostlarından biri bakılı İsmayil Məmmədov da əməkdar rəssam fəxri adını daşıyır.İsmayıl müəllim yaxşı müsahibdir.Onun hər bir söhbəti elə bil ki, gələcək axtarışları üçün bir bəhanədir: o, hər kəsin adi gördüyü detalları mənalandıra bilir,dəyərləndirir.
Məktəbin foyesini İsmayıl müəllimin şagirdlərinin 200-dən artıq müxtəlif üslublarda çəkdikləri rəsmlər bəzəyir.Avropa Azərbaycan Məktəbi Rəssamlıq Akademiyasına tələbə hazırlamır, amma mən əminəm ki,burada oxuyanların ən azı 10 nəfəri gələcəyin tanınmış rəssamı olacaqdır.Bu səmimi sözləri elə-belə,tərif üçün demirəm.İsmayıl müəllimin bu tərifə ehtiyacı da yoxdur. Onun sorağı dünyanın bir çox ölkələrindən gəlir,onu Nyu-York da tanıyır, Moskva da, Peterburq da London da. İstanbulda və Ankarada da dostları çoxdur.Dünya ədəbiyyatçılarının əsərlərinə çəkdiyi illüstrasiyalar mütəxəssislər tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Mən İsmayıl müəlimin çoxlarına adi görünə bilən 2012-ci il stolüstü , ildə 12 dəfə vərəqlənən maraqlı bir təqvimindən söz açmaq istəyirəm. Təqvimin üz qabığında “KÖHNƏ BAKININ ƏNƏNƏLƏRİ” mövzusunu əks etdirən 12 rəsm əsəri və tarixi fotoşəkillər verilmişdir.Maraqlı bir bədii əsərin süjetini xatırladan bu rəsmləri və tarixi fotoları Bakının vizit kitabçası da adlandırmaq olar.Bu rəsmlərdə Azərbaycanın və onun baş kəndinin-paytaxtının düşündürücü, səfərbəredici etnoqrafik təsvirlərinə yaşıl işıq yandırılmışdır. Təqvimdə ilin hər ayına aid 2 rəsm və fotoşəkil var: yanvar- “Uzaq yol qarşısında” rəsm əsəri ilə başlayır. Babalarımız dünyanı araba ilə dolaşıblar:”İpək yolu” Azərbaycandan keçib. İndi bu yolun qanadları çoxdur. Əcnəbilər kimi biz də göydə balonlarla süzürük. Kosmosun tədqiqində və kosmik texnikanın Yerdən və göydən idarə olunmasında azərbaycanlı alimlər də rəhbərlik ediblər. Yanvar vərəqindəki “Abşeronda” rəsmində yuxa (lavaş) yayan abşeronlu qadının həyat eşqi aydın hiss olunur: təhnədə 8 kündə görünür, biri də yayılr,un torbasında hələ də un var, Abşeronun bağ evləri, külək fırfıraları qayğısız kənd həyatından xəbər verir. Fevralın bir vərəqi “İçəri şəhərdə bir həyət” adlandırılmışdır.İçəri şəhər köhnə Bakının köhnə məhəlləsidir,tarixə düşən,yadda qalan məhəllədir .İlin ən qısa ayının ikinci vərəqi də çörək ətirlidir.Burada sadə bir əmək adamının-təndir düzəldən qadının, hələ heç bir dünya rəssamının yadına düşməyən parlaq obrazı yaradılmışdır. Mart vərəqindəki “Çayxanada” fotosu köhnə Bakının tarixi anlarını əks etdirir:çayxanadakılar tarixi anı yaşatmaq üçün diqqətini fotoararatın obyektivinə yönəltmişlər.Uzaqdan boylanan da var,razılıq və məmnunluqla sulu qəlyan çəkən də, heç kəs özünü dartmır, bütün tərzlər və baxışlar təbiidir.Asma lampalar da, Tula samovarı da, çayxanadakıların geyimləri də Bakı tarixinin yaddaqalan lövhələrindəndir. “Təndirçi”.Mən dil mütəxəssiyəm,aspirantura təhsilimə görə türkoloqam.Hələ belə söz eşitməmişdim. Mən bu şəkildəki çörəkbişirəni öz adı ilə çağırardım. Görünür, İçəri şəhərdə bu peşə sahiblərinə təndirçi adını nahaq yerə, elə-belə verməyiblər.Çörək bişirilən yer də, burada yandırılan çırçırpı da təmiz olmalıdır,halal olmalıdır. Nahaq yerə deməyiblər ki, çörəyi ver çörəkçiyə ,üstəlik də bir çörək. Təqvimdəki “Küçə cızbızxanası” ,”Bazardan qayıdanlar”, “Tacir Məşədi”, “Güləşçilər”, “Tərəvəz dükanı”,”Qalayçı”, “Xalçasatan”, “Məktub yazan mirzə”, “Xalçaçı”, “Yolda”, “Su satanlar”, “Müqəddəs kitab oxucusu” və sair rəsmlər,həyatın bir anıni tarixdə yaşadan tarixi fotoşəkillər milliliyinə, etnoqrafik təsvirlərin əyani izahına görə hamının diqqətini cəlb edir. Qonaqlarımız bu təqvimi böyük heyranlıqla bəyənir və təqvimin sonunda ingilis dilində yazılmış
“PICTURES BY ISMAYIL ASADOGLU MAMMADOV,THE HONORED ARTİST OF AZERBAICAN”
sözlərini oxuduqda müəllifin sənətdə böyük əməyi, dərin düşüncə tərzi olan MÜTƏXƏSSİS olduğunu bilib, müəllifə məmnunluqla baş əyib, təşəkür edirlər.
Nazim Nəsrəddinov, Azərbaycan Respublikasının əməkdar müəllimi, Bakıdakı Avropa Azərbaycan Məktəbinin kafedra müdiri.