Yine eski bir kitap ile karşı karşıyayız. Eskiliği kadar önemli olan, eskimeyen bir konuyu içermesi. Köy Enstitüsü kitapları içinde saymadığım, lakin o kuşak Köy Enstitülü kurucu ve kuramcılarının yararlanmış olabilecekleri kitaplardan diye nitelediğim bir kitaptır.
Günümüzde hala yeni baskılarının yapılmakta olduğuna şahit olduğumuz bir kitap. ” Öğrenciler için Görgüyü; Yaşamayı Öğrenmek” olarak baskısı devam eden, kitabın ilk adı bambaşka: Talebeye Muaşeret Bilgisi.
“Toplumun fertlerinin nasıl davranması gerektiği nerede, nasıl hareket edeceği hakkında temel ipuçları içediği” ifade edilen günümüz baskısını, Dr. Sedat Ongan, ablası Hidayet ONGAN’ın yazdıkları üzerine derlemiş ve yayınlamış bulunmaktadır.
Talebeye Muaşeret Bilgisi, 1938 yılında İistanbul, Ahmet Sait Basımevi tarafından yayınlanarak basılmıştır. Kitabın boyutları,13,7 x 19,5 cm olup, toplam 96 sayfadır. Dış kapak ile aynı grafiği taşıyan iç sayfadan sonra, yazarın 2 sayfa tutan Önsöz’ü yeralmaktadır.
Toplam 5 ana başlık altında toplanan İçindekiler sayfası, kitabın son yaprağında, “Düzeltme” uyarılarından önce yer almaktadır. Kitabın satış fiyatı, arka kapak alt kısmında ” Fiatı: 30 kuruş” ibaresi ile yer almaktadır.
İçindekiler sayfasının ifade edilen ana başlıkları açıklandığında, kitap hakkında genel bir bilgi edinmek mümkün olabilecektir.
1.Okulda yaşama gayeleri,
2.Okulda ahlak,
3.Okulda sosyal bağlılık,
4.Uzakta olan aile,akraba,öğretmen ve arkadaşlara bağlılık,
5.Bilgi ve önemi.
Yazar Hidayet Ongan, kitabın önsözünde ” Her sosyal topluluğun, içine aldığı fertlere zorla kabul ettirdiği an’aneleri, adetleri, hukuk, ahlak ve muaşeret kaideleri vardır. Bu kaideler toplayıcı, birleştirici,nizam altına alıcı, emir ve nehyedici kudretlerdir……kanuni,ahlaki mecburiyetler temellerini içtimai hayat kaidelerinden almaktadırlar. O halde herkesin herşeyden evvel yerine göre nasıl hareket etmek, kounuşmak,giyinmek lazım geldiğini bilmesi ve öğrenmesi lazım gelir” diyerek, kitabın genel içeriğini özetlemektedir.
Kitabın yazılma amacı ise :” Okulda yaşama kaidelerini elden geldiği kadar göstermeyi gaye edinen şu küçük kitap, genç talebelere ufak bir hizmette bulunmak ümidiyle yazılmıştır” denilerek açıklanmıştır.
Son derece arı ve temiz bir Türkçe ile kaleme alınmış olan kitap, günümüzde de okunmayı layıkıyla hak etmektedir.
Lakin, kitabın 62inci sayfasında yer alan öğütlerle dolu bir pragraf, günümüzün ne denli, Muaşeret’e ihtiyaç duyduğunu ortaya koymaktadır. ” Dolu tramvaya binmeyiniz. Tramvayda, vapurda yanınızdakilerin konuşmalarını dinlemeyiniz. Gazete ve kitaplarına yan gözle de olsa bakmayınız. Taşıma vasıtalarına binerken ve inerken acele etmeyiniz; telaş göstermeyiniz. Sıra bekleyiniz. Herkesi iterek,başkalarının ayağına basarak öne geçmek nezaketszliğinde bulunmayınız. Öksürür, aksırırken ağzınızı kapayınız. Sessiz gülünüz, yavaş konuşunuz. Nakil vasıtalarının içine tükürmeyiniz. Kağıt ve yemiş kabuğu atmayınız. Hiç bir şey yemeyiniz.”
Türünün ilk kitabı olan Talebeye Muaşeret Bilgisi kitabı, daha sonraki yıllarda diğer baskılarını yapmış olmakla birlikte, değişik yazarlar tarafından, Talebeye Muaşeret Dersleri veya Talebeye Muaşeret Usulleri adı altında yayınlandığı da görülmektedir.
Comments