“Koleksiyonumdan eski kitaplar” yazılarının yeni bir kısmıyla yine beraberiz. Burada “yeni” olan bu yazımız, yoksa bahsedilenlerin hepsi aslında bayağı eski.Hatta şimdiye kadar yazılanların en eskilerinden biri var; 1937 tarihli bir Nazi Almanyası dönemi fotoğraf albumü. Çok nadir bulunan bu kitabın içindeki fotoğraflar gerçekten canalıcı.Döneminin birer belgeseli adeta.Üstelik cildi hala temiz kalmış ve sayfalar hiç yıpranmamış halde.İlgilenen koleksiyonerlerin görmelerini sağlayacak imkanları temin edebilirim.
BALKANLARDA BİR GERİLLACI HÜRRİYET KAHRAMANI RESNELİ NİYAZİ BEY’İN ANILARI-RESNELİ NİYAZİ
“Çağdaş Yayınları” tarafından İstanbul Hilal Matbaacılık Kolektif Şirketinde 1975 yılında basılan kitap, 13.4 x 19.5 cm boyutlarında, karton kapak ve 240 sayfadan oluşmaktadır.
Çağdaş Yayınlarının, “Tarih-Anı-Gezi-Olay Dizi”sinin 1’inci yayını olan kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 20 Lira olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapaktan farklı olarak düzenlenmiş iç kapakta, kitabın adı ve yazarın adının yanı sıra “bugünkü dile çeviren” başlığıyla İhsan ILGAR adı verilmektedir.
Devam eden 2 sayfa ” Çağdaş Yayınları” adına yazılmış “Tanıtma ve Açıklamalar” bölümüne ayrılmış bulunmaktadır. Bu yazıda kitabın ilk baskının 1908 yılında “Hatırat-ı Niyazi” adıyla yayınlandığı dilinin de “koyu bir Osmanlıca” olduğu belirtilerek, anıların ailenin de yakını olan Emekli Albay ve Tarihçi İhsan ILGAR tarafından bugünkü dile çevrildiği ifade olunmaktadır.
Resneli Niyazi Bey’in “Anılarım” adlı bu kitabın ilk baskısı için İttihat ve Terakki Cemiyetinden bir tür izin ve takdir aldığı belgenin tercümesi de yazının ekine ” Bir Belge” başlığıyla konmuştur.
Devamında “Anılarım” başlığı atılarak sayfa ayrılmış, akabinde de Resneli Niyazi tarafından yazılmış 4 sayfalık “Önsöz”e yer verilmiştir. Bu yazıda Osmanlı İmparatorluğunun çok özet ama çok gerçekçi bir tahlili yapılarak, zamanın şartları değerlendirilmiş ve “O çağlarda mutluluğunu padişahların davranışından, sadrazamlarının çabasından bekleyen Türk, bugün mutluluk ve özgür olma yolunu kendi çalışma gücüyle kazandı” denmektedir.
Bu yazının devamında ikişer sayfa ayrılmış “Kutlama Mektubu” ve “Başlarken” başlıklı bölümlerden sonra toplam beş bölümden oluşan kitabın serüveni başlatılır. Resneli Niyazi, “Kutlama Mektubu” başlıklı bölümde arkadaşı Yüzbaşı Mecdettin’in “Vatanın kurtuluşu için dağlara çıkışını” kutlayan yazısına yer vermekte, “Başlarken” bölümünde ise kendi biyografisinden bahsetmektedir.
Resmi yazı ve belgelerle desteklenip hatıratların anlatıldığı kitabın son altı sayfası Resneli Niyazi’nin olayları özetlediği “sonuç” bölümüne ayrılmıştır. Yazar burada ” Altı yıldan beri çıkarları uğruna birbirini boğazlayan Ulahlar, Rumlar, Bulgarlar ve Sırplar şimdi Türklerin açtığı bayrak altında toplanarak ayrılıkları, kırgınlıkları sararak, kaybettiklerini unutarak insanlıkla ülkenin yücelip yükseltilmesine çalışacaklar” demektedir.
“Resneli Niyazi Beyin Ölümü ” başlıklı 3 sayfalık İhsan ILGAR’a ait yazıda ise Resneli Niyazi Bey’in kitabı yazdıktan sonraki yaşamı özetlenerek trajik ölüm sahnesinden bahis olunmaktadır.
Sayfa sıralanması yapılmış ” İçindekiler ” sütunu, kitabın sonunda yer almaktadır. Yazar ve çevirmen çok sayıda dipnot kullanarak okuyucunun takibini kolaylaştırmışlardır. Kitabın sırt baskısında Kitabın adına ve Yayın Dizi adı ile numarasına yer verilmiş bulunmaktadır. Kitabın ön kapağındaki fotoğrafta yer alan şahısların isimleri kitabın arka kapağında not olarak belirtilmiş bulunmaktadır.( HC Koleksiyonu, 0404091)
::::::::::::::::::::::::::
ÖMER HAYYAM VE RUBAİLERİ-RIZA TEVFİK BÖLÜKBAŞI
“İstanbul Ahmet Halit Kitabevi” tarafından İstanbul Sühulet Basımevinde 1945 yılında basılan kitap, 14.2 x 20.6 cm boyutlarında, bez ciltli kapak ve 284 sayfadan oluşmaktadır.
Elimizde mevcut kitabın kâğıt üst kapağı olmadığı için, kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi ve fiyatı konusunda başkaca malumat bulunmamaktadır.
İç kapakta, yazarın adına, eserin adına, kitapevinin amblemine ve nihayetin de kitapevinin adına ve basılış tarihine yer verilmiştir.
İç kapağın arkası, “Sevgili Oğlum Said” başlıklı yazıyla yazar Rıza Tevfik BÖLÜKBAŞI’na ayrılmış bulunmaktadır. Yazar bu yazısında bu kitabını oğluna ithaf ettiğini belirterek, oğluna öğütlerde bulunmaktadır.
“Eseri Sunuş” başlıklı Ahmet Halit Kitabevine ait diğer bir sayfalık yazıda da daha önce de Hayyam’ın Rubailerinin başka yazarlar tarafından yazılıp basıldığı belirtilerek bu baskının muharrir, üstat feylesof Rıza Tevfik tarafından yapıldığı özellik arz ettiği ifade edilmekte ve “İnsan bu eseri okurken bir çok edebi meslekleri, dini ve felsefi bahisleri hiç yorulmadan okumuş ve hazmetmiş oluyor ki olgun ve kemale ermiş bir kalemin en bariz vasfı da böylece bir mahsul vermesidir” denmektedir.
Rıza Tevfik adına ayrılmış ” Sayın Okuyucularımıza” başlıklı diğer yazı da “Kitabı hemen otuz kırk gün içinde yazdım, fakat Hayyam’a isnat edilmiş olan yüzlerce rubaiyi tetkik ve bunlar arasından Hayyam’a ait olanları tefrik etmek meşgalesi beni on ay uğraştırdı” denmektedir.
Yine Rıza Tevfik imzalı ve “Bu kitap hakkında bir iki söz” başlıklı yazıda da kitabı hazırlarken yararlandığı kitap ve şahıslardan bahis olunmaktadır.
Giriş bölümünün dışında toplam üç kısımdan oluşan kitap, değişik vesikalarla da desteklenerek, Hayyam ve Hayyam’ın rubaileri incelenip değerlendirilmektedir.
Birinci kısmın başına, kitap sayfalarından farklı nitelikteki kâğıda toplam 16 sayfa olmak üzere Hattat Hamid’in talik yazısıyla yazılmış Farsça rubailerden örnekler ilave olunmuştur.
Kitabın sonunda kimin tarafından kaleme alındığı belirtilmemiş olan ancak yazarı tarafından kaleme alındığı hissedilen” Son söz” başlıklı yazıda felsefi bir değerlendirme yer almaktadır. Bu iki sayfalık yazıdan sonra, ” Ömer Hayyam’ın yazmış olduğu kitaplar ve risaleler” başlıklı üç sayfalık listeyle kitap sona ermektedir. Kitap içinde çok sayıda dipnota yer verilmiş olup bunların bir kısmı açıklamalarıyla hem ilginç hem de yararlı ilave bilgiler içermektedir.( HC Koleksiyonu, 0404092)
:::::::::::::::::::::::
BÜYÜK VELİ MUHİDDİNİ ARABİ-KEMAL PİLAVOĞLU
“Doğuş Matbaası” tarafından 1950 yılında basılan kitap, 13.4 x 19.9 cm boyutlarında, kağıt kapak ve 100 sayfadan oluşmaktadır.
Elimizde mevcut kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi ve fiyatı konusunda başkaca malumat bulunmamaktadır.
Ön kapak dışında başkaca bir kapağı bulunmamaktadır. Hatta arka kapağı normalden daha da ince ve renkli bir kâğıda basılmıştır. Ön kapak içinde Muhiddini Arabi’nin bir sözüne yer verilmiş bulunmaktadır.
Yazar Kemal PİLAVOĞLU’nun imzasıyla yayınlanan ” Önsöz” de ” bu kitapta Muhiddini Arabi’nin şahsiyeti, ilmi irfanı, ahlak ve seciyesi belirtilerek şimdiye kadar onun hakkında yazılan eserlerden daha olgun ve dolgun olmasına gayret edilmiştir.”her bahiste esas metinlere sadık kalmağa çalıştık.yalınız yanlış anlaşılması ihtimali olan kısımları ayrıca şerhettik” denilmektedir.
Kitabın son iki sayfası sıralanmış “İçindekiler” sütununa ayrılmıştır. Niteliğin farklılıkları açıklanmış olan arka kapakta ise, “Yanlış Doğru Cetveli” yer almaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0404093)
::::::::::::::::::::::::::::::::
ACHSE BERLİN/ROM-DR. OTTO DİETRİCH
Heinrich Hoffman- Münich Yayınevi tarafından 1937 yılında yayınlanan kitap 19.3 x 26.6 cm boyutlarında olup 96 sayfadır.
Adolf Hitler dönemi Devlet Basın Şefi Otto DİETRİCH’in fotoğraflarından oluşan ve bez cilt üzerine altın varak ile yazılı kapağa sahip olan kitabın iç sayfalarında da mat kuşe kağıt kullanılmıştır.Dönemin propaganda kitaplarından biri olan kitap iki bölümden oluşmaktadır. İlk Bölüm ” Mussolini Erlebt Deutscland” ( Mussolini’nin Almanya Gezisi) diğer bölüm ise “Hitler in İtalien” ( Hitler İtalya’da) başlıklarını taşımaktadır.
Bölüm başlarından anlaşılacağı üzere zamanın iki Liderinin karşılıklı ülke ziyaretlerini konu edinen kitapta
toplam 138 adet farklı boyutta siyah-beyaz resim yer almaktadır. Resimaltı yazılarının da mevcut olduğu kitapta dönemin askeri, kültür, sosyal ve siyasi hayatını yansıtan fotoğraflarını görmek mümkündür.
İkinci Dünya Savaşı sonrası Almanya’sında uzun süre “yasak yayınlar” arasında yer alan kitabın fotoğraflarının günümüzde belgesel nitelikleri bulunmaktadır.( HC Koleksiyonu, 0404094)
:::::::::::::::::::::::::::::
KONSTANTİNİYE MUHASARASI, RUZNAMESİ 1453- NİCOLO BARBARO ( Venedik Asilzadesi)
“İstanbul Fethi Derneği” tarafından İstanbul Halk Basımevi’nde 1954 yılında basılan kitap, 16.7 x 24.1 cm boyutlarında, karton kapak ve 78 sayfadan oluşmaktadır.
İstanbul Fethi Derneği’nin 23 numaralı yayını olan kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 3,5 Lira olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapaktan farklı olarak düzenlenmiş iç kapakta, kitabın adı, yazarın adı, yayınlayan derneğin adı bulunmakla birlikte bu kez kitabın ” 1953 yılında neşredilmiştir” ifadesi yer almaktadır. Söz konusu iç kapağın arka sayfasın da neşir yılı “1953” olarak bir kez daha yer almaktadır. Bu bilgilerden, kitabının iç kısımlarını 1953 yılında, kapak baskısının da 1954 yılında yapıldığı tahmin olunmaktadır.
Devam eden ilk sayfada bir İç Kapak ile daha karşılaşılmaktadır ki, bu kapağın da kitabın orijinal nüshasının kapağına özenilerek yapıldığı kanısı oluşmaktadır. Bu kapakta ” Enrico Cornet tarafından notlar ve vesikalar ilave edilmiştir” ibareleri ile ” Viyana Tendler ve Ş. Kitaphanesi,1856″ ifadeleri de bulunmaktadır.
“Mütercimin Notu” başlıklı tek sayfalık yazıda, ” Bugün okuyuculara takdim etmekte olduğumuz bu eser, mukaddemesinden de görüleceği veçhile, 1452 senesinin son aylarından başlayarak İstanbul’un fethini takib eden günlere kadar şehirde cereyan etmiş olan vakaların müellif tarafından günü gününe not edilmesile vücuda gelmiştir. Eser, müellifin ana lisanı olan Venedik dilinde yazılmıştır.” denilmektedir.
Ş.T. DİLER adı taşıyan imzanın yanındaki tarih ise “İstanbul, 29 -5- 1953 ” olarak atılmış olup, İstanbul’un Fethi tarihine denk düşürülmüştür.
Kitapta çok sayıda dipnot kullanılmış olup, bunların bir kısmının da ( belirtilmiş olanları vardır) çevirmen notu olduğu tahmin olunmaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0404095)
::::::::::::::::::::::::::
FELSEFE ARKİVİ
Yazı Kurulu’nun, H. Vehbi ERALP, Macit GÖKBERK ve Takiyettin MENGÜŞOĞLU’dan oluşan bir grup tarafından çıkartılan felsefe dergisidir.
Periyodu ve sayfa sayısı belli bir standart taşımayan dergi’nin boyutu, 16.2 x 24.2 cm’dir.
Muhtelif matbaalarda basımı yapılan derginin fiyatı da tarih içinde değişiklikler ihtiva etmektedir.
Koleksiyonumuzda söz konusu Dergi’nin;
Cilt:5- Sayı:1,1960
Sayı:19,1975
Sayı:18,1972
Sayı:17,1970
Sayı:15,1965
Sayı:21,1978
Sayı: 20, 1976 nüshaları yer almaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0404096-7)
::::::::::::::::::::::::
ÇAĞDAŞ EĞİTİM AKIMLARI ( YABANCI ÜLKELERDE)- PROF.DR. KEMAL AYTAÇ
“Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yayınları” tarafından Ankara Üniversitesi Basımevi’nde 1976 yılında basılan kitap, 16.4 x 24.0 cm boyutlarında, karton kapak ve 156 sayfadan oluşmaktadır.
Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yayınları’nın 265’inci, Eğitim Tarihi Serisi’nin ise 2’inci yayını olan kitabın kapak deseninin kimin tarafından yapıldığına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Zamanının fiyatı ise 36 Lira olarak arka kapağa basılmış.
Ön kapak ile aynı özellikte düzenlenmiş iç kapaktan sonraki sayfada, yazar Kemal AYTAÇ’ın yayımlanmış diğer kitaplarının bir listesi yer almaktadır.
Devam eden sayfa ise ” Eğitim Filozofu Prof. Ismayıl Hakkı Baltacıoğlu’nun 90. yaşına armağan” ithafına ayrılmıştır.
Yazar Kemal AYTAÇ imzalı tek sayfalık “Önsöz”de, ” Bu kitap, özellikle İkinci Dünya savaşına kadar ki devrede, yabancı ülkelerde, çağımızı karakterize eden Reformcu Eğitim düşünceleri üzerine sistemli bir bakış vermektedir” denmektedir.
Sayfa sıralanması yapılmış 2 sayfalık ” İçindekiler Listesi”nden sonra toplam altı bölümden oluşan eserin ilk bölümü başlatılmıştır.
Her Bölüm başlığına ayrı bir sayfanın ayrıldığı kitabın sonunda,4 sayfa tutan ” Faydalanılan Eserlerin Listesi” ve iki sayfa tutan ” Dizin” sıralaması yer almaktadır. ( HC Koleksiyonu, 0404097)