17 Nisan 2014; geriye dönülüp bakıldığında, 17 Nisan 1940’ın 74’üncü yıl dönümü. Köy Enstitülerinin Kuruluşunun yıl dönümü. Vefanın, kadirşinaslığın,asaletin yıl dönümü.
Bu yıl dönümünde, vefa adına,bir Köy Enstitüsü Müdürümüzün yaşam öyküsünü dile getirmeye çalışacağız. Ne yazık ki Köy Enstitüsü kahramanlarının biyografileri, yaşam öyküleri henüz dile getirilememiş bu konuda bir “Biyografi Sözlüğü” oluşturulamamıştır.
Belki bir köşelerde başlanmış olabilecek bu maceraya katkımız olur düşüncesiyle, “Cılavuzun Acar Müdürü” Halit AĞANOĞLU’nun biyografisine bir şeyler ilave etmek istiyoruz.
Cılavuz Köy Enstitüsü Müdürü: Halit Ağanoğlu
Trabzon’un Akçaabat İlçesinde 1903 yılında doğmuştur. Trabzon Öğretmen Okulu’nu 1926 yılında bitirmiştir. Aynı yıl, öğretmen olarak mesleğe başlamıştır. Yeni Türk Alfabesinin kabul edildiği 1928 yılında, Trabzon Halk Eğitim Merkezinde, “ Yeni Alfabeyi Öğreten “ eğitimciler arasında görev almıştır.
1932- 1936 Yılları arasında Erzincan’da İlk Öğretim Müfettişi olarak görev yapmıştır.
1936 yılında Trabzon bölgesi müfettişliğine atanmıştır.
1937 yılında Kars- Cılavuz Eğitmen Kursu’na Eğitim Başı olarak görevlendirilmiş, 1940 yılına kadar bu görevde bulunmuştur.
1940 yılında kurulan Köy Enstitüleri ile birlikte, Cılavuz Köy Enstitüsü’nün Kurucu Müdürlüğüne atanmıştır.
Eşi ve çocuklarıyla birlikte coğrafyanın zor şartları altında görev yapmıştır.
Eşi, 1944 yılında yakalandığı bir hastalık neticesi Cılavuz’da vefat etmiş, bu olay neticesinde çocuklarını İstanbul’da bulunan annesinin yanına göndermiştir.
1947 yılında kendi arzusu ile Kepirtepe Köy Enstitüsü Müdürlüğüne tayin edilmiştir. Çocuklarının eğitimi için İstanbul’da bulunmak istemiş, bu vesileyle Kepirtepe’den ayrılarak 1951-1953 yılları arası, İstanbul Yüksek Öğrenim Öğrenci Yurdu Müdürlüğü görevini üstlenmiştir.
1954-1957 yılları arasında, 10. Dönem, Demokrat Parti Trabzon Milletvekili olarak TBMM’de bulunmuştur.
Milletvekilliği dönemi sonunda, 1958 yılında fiili çalışma hayatına son vererek emekliye ayrılmıştır.
Bir müddet bazı özel kurum ve derneklerde idareci olarak görev yapmıştır.
Atatürk’ün Doğumunun 100’üncü yılı kutlamaları kapsamında 1981 yılında Ankara’ya davet edilen eğitimciler arasında yer almıştır.
26 Mart 1986 Tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir.
Eserleri:
Trabzon’dan Erzincan’a (1937),
Köy Enstitüleri Yolunda (1949).
Eserlerinde, eğitim hayatındaki yoğun ve başarılı çalışma hayatının örneklerini görmek mümkündür. Eğitim hayatının en önemli ve meşakkatli dönemlerini, müfettişlik yaptığı Erzincan’da yaşamıştır. İlk eseri olan Trabzon’dan Erzincan’a da bu yaşamını konu edinmiş ve günlerce at sırtında- katır sırtında süren müfettişlik döneminin kesitlerini yansıtmıştır. O yazılarında, 1932- 1936 yılları arası Erzincan ve Dersim gerçeğini görmek mümkün omaktadır.
Cılavuz Köy Enstitüsünün Kuruluş ve idari dönemlerinde olağanüstü gayreti ve çalışması mevcuttur. İkinci eseri olan Köy Enstitüleri Yolunda, canlandırılmaya çalışılan bir köyün hikâyelerine şahitlik edilmektedir. Ruslardan kalma kışla binalarının kısa bir sürede nasıl bir eğitim yuvasına çevrildiğinin gerçeği yansıtılmıştır. Dertsiz tasasız akıp giden başıboş bir suyun, nasıl önünün kesildiğine ve nasıl bir hidro-elektrik santraline can verildiğine tanıklık edilmektedir. Üstelik çok değerli fotoğraflar ile.
Halit Ağanoğlu, bir dönem, Köy Enstitülerinin Kurucusu İsmail Hakkı Tonguç’un yakın mesai arkadaşları arasında da yer almıştır. Başarılarıyla da gerek Tonguç ve gerekse devrin Cumhur Reisi İnönü tarafından çeşitli vesilelerle taltif edilmiştir.
Commentaires