Ayraç Koleksiyonumu, İşaret Kartı mı  başlıklı, 17 Ekim 2015 tarihli yazımızda, kısaca Ayraç Koleksiyonu üzerine  bir şeyler söylemiş,  bu koleksiyon türünün yeni oluşu üzerine eski örneklerinin az bulunurluğundan bahsetmişiz. Elimize tesadüfen geçen ve  o yazının da başlığında yer alan İşaret Kartı ifadeli bir örneğini tanıtımını yapmıştık.

Arzu edenler  söz konusu yazımızı sitemiz içinde ( ve hatta arama motorlarında aynı başlık ifadelerini kullanarak) arama yaparak bulabilirler.

Yazımız, Ankara’nın en eski kitapevlerinden Tarhan Kitapevi’nin, “İşaret Kartı” ifadeli ayracının fiziki ve fiili tanıtımından öte bir şey değildi. Yazının eksik olan tek yanı, hangi yıla ait olduğunun bilinemeyişiydi. Çünkü kartın üzerinde yıl bilgisini doğrulayan bir tanım yer almıyordu. Bize düşen görev ise kartın üzerinde tanıtımı yapılan kitapların, baskı yıllarını araştırmak ve  bu bilgi doğrultusunda, yılı konusunda  bir  tahminde bulunmaktı.

Lakin  bu tahminimizi de da yapmış ve  “60’lı yılların başı” diyerek, bilinmezi noktalamıştık.

Ne var ki, koleksiyonculuk özünde  bütünün  eksik parçalarını tamamlamaktan öte bir şey değildir. Bunu bir kez daha anlamış ve yaşamış olmaktan doğrusu haz duymaktayım.

Bu gün kitaplarımı karıştırırken elime geçen “Reader’s Digest 1966 Almanac” ın içinden çıkıveren ayraç, eksik bilgilerimizi tamamlama da bayağı bir yol almamızı sağladı/sağlayacak.

Evet ayraç yine Tarhan Kitapevi’nin aynı fiziki şartlardaki ayracının bir örneğiydi. Kart rengi, boyut, yazı karakteri v.s olarak bir öncekinin aynısıydı. Ancak buradaki değişiklik, ayracın bu kez ” Book Mark” adını alarak her şeyiyle İngilizce bir uygulamasına dönüşmesiydi. Tanıtılan kitaplar, ayrılan miktarlar, sıralama, adres, telefon numarası dahil hepsi bir öncekinin kopyasıydı. Ne var ki, bu kartın üzerinde de her hangi bir yıl bilgisi bulunmamaktaydı.

İyi ama elimizde yıl bilgisine işaret eden başka bir kaynak yok muydu? Bu son ayracın içinden çıktığı kitap/almanak bize bir işaret vermiyor mu?

Eğer bu ayraç bu kitabın içinden çıktı ise, o yıla ait olması çok büyük bir ihtimal değil midir? Kendisi de almanak gibi en geç 1966 baskılı/tarihli sayılamaz mı? Muhtemeldir ki, 1966 yılına veya ondan önceki yıla aittir.

Yeni bir bilgi, yeni bir kaynak elimize geçinceye kadar, efemeralarımız içinde saygın yerini alacak bu ayraçlarımızı, 1965 veya 1966 yılına ait olarak göreceğiz ve onları sıkı sıkıya saklayacağız.Üstelik de hem Türkçe hem de İngilizce basılmış örneklerinin elimizde olduğunu bilerek.

“Ayraç” , ayraç olalı, en popüler koleksiyonların  birinin de teması olmuş çıkmıştır. İlk önce kitapların arasında görerek ve edinerek sahip olduğumuz ayraçlar, günümüzde kitap objeli her yayın ve müştemilatının  da ürünü olarak karşımıza çıkar olmuştur. Her yeni kitabın içinde bir tane, her yayım evinin logosu ve adres tanıtımı ile bir tane, kitap fuarları ve kitap sempozyumlarıyla ayrıca  birer tane daha olarak ve  daima çoğalarak.

Üstelik şehirlerin, ülkelerin, müzelerin,derneklerin, organizasyonların duyuruları amaçlı dağıtımlarıyla katlanarak!

Elbette ki kağıttan ( karton), deriden, ahşaptan, dokumadan, papirüsten,plastikten ve  hatta camdan, vitraydan. Çiçekli, folklorik desenli, hayvan figürlü, yazar portreli, sanatçı kimlikli, artistik ögeli, grafikli, takvimli, karikatürlü ve her türlü.

Türkçe ve ayrıca yüzlerce dilde. Her dilin sadeliğinde, güzelliğinde ve inceliğinde.

Hemen hemen her boyda ama illa ki bir kitap içinde ise,  o kitap boyutunda.

Renk renk.

Artık el yapımı, ev yapımı.Oturup kendi çalışmalarınla yepyeni ve benzeri bulunmaz örnekler kazanma çabasıyla birlikte.

Kendi içinde onlarca tema dahilinde, belki binlerce örnek içeren koleksiyonlar.

Belki  şimdilik örnekleri birbirine benzer koleksiyonlar, gerekçesi de son 10-15 yılın ürünü olması hepsinin. En eski örnek olarak gösterilecek koleksiyon ürününün geçmişi de o kadar çünkü.

Her koleksiyonun kendince bir hikayesi vardır elbet. O hikaye de bir zamanda başlar. Ya ilk sahip olunan bir ürün, ya da sahip olunan en eski ürün ile.

Boşuna değildir, ilk cümlemizde, ” ayraç , ayraç olalı” dememiz.

Bir hikaye var en başında bilinmesi gereken, ayraç’a, ayraç denilmeyen.  Ayraça, ” İşaret Kartı” denilen günler. Üstelik, ülkemizin en eski kitabevlerinden birinin adıyla, sanıyla yapılmış, dağıtılmış olarak.

Üstelik türünün en baba örneklerinden biri olarak ve kartondan yapılmış halde. Boyutları ise 5,5 x 16,5 cm olarak.

Yıllar henüz, 60’lı yılların başı, ve Tarhan Kitabevi, Ankara’nın Atatürk Bulvarı üzerinde. Muhtemeldir ki, ” Tarhan Türkçeden İngilizceye Büyük Lügat”, “Baha Öngel’in Türkçe Karşılıklarıyle Birlikte Fransızca Cümle Kuruluşu”,  ” Baha Öngel’in Türkçe İzahlı Fransızca Gramer Özeti” kitaplarının ilk baskılarının yapıldığı yıl / yıllar.

Yabancı dildeki eserlere ve kaynaklara fazlasıyla ihtiyaç duyduğumuz,  kitaba bağlı  olduğumuz yıllar.Kitap olduğumuz yıllar. Altmışlı yıllar..

Yıl konusundaki ısrarımızı sürdüren ise, ” İşaret Kartı”nın arka sayfasında, İngilizce  olarak yayımlanmış olan kitap adlarının yayım tarihine ulaşmış olmamızdır.İşte, ” One Day the Hodja”, işte ” Orıgıns Of The Kemalıst Movement”!

Elbette öğrenmek isterdik, Tarhan Kitabevi’nin bu şekilde kaç farklı ” İşaret Kartı” bastırıp, okurlarına dağıttığı.Mümkün olamadı ne yazık ki. Bir kaç farklı örneğini dijital ortamda görünce, elimizdeki örneğin de başka bir nüsha   olduğunu fark ettik yalnızca.

Artık ” İşaret Kartı” demiyoruz ona, demesek de koleksiyonlarımızın miladlarından biri o. En başta bulunması gereken.Hikayesi yazılırken koleksiyonların, en başta anlatılması gereken..

Mühür Defterlerinin bazı sayfalarından oluşan koleksiyonumuz, ODTÜ Mezunları Derneği Koleksiyon Kulübü tarafından düzenlenen Karma Koleksiyon Sergisi kapsamında sergilenmektedir.

ODTÜ Mezunlar Derneğinin Ankara- Balgat’ta bulunan Vişnelik Tesislerinde açılan sergi, 6 Ekim- 21 Ekim tarihleri arasında koleksiyonseverlerin beğenisine sunulacaktır.

Sergi kapsamanında çok sayıda koleksiyonerin çalışmalarını görmek mümkün olacaktır.

Bu kapsamda, absürd obje, banka kumbaraları, havacılık eşantiyonları, barbi bebek koleksiyonları  da yer alacaktır.